Mjr rez. dr Marek Gąska

Urodziłem się 24 lipca 1962 roku w Zamościu. W 1978 roku ukończyłem szkołę podstawową i rozpocząłem naukę w Liceum Ogólnokształcącym im. 8 Bydgoskiego Pułku Piechoty w Grabowcu, w klasie o profilu ogólnym.

W latach 1981 -1982 pracowałem w Komendzie Hufca ZHP w Grabowcu jako instruktor. W 1982 roku zdałem egzaminy wstępne do Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Łączności w Zegrzu. Uczelnię ukończyłem w 1986 roku z oceną ogólną dobrą. W tym samym roku rozpocząłem służbę w 9 Pułku Łączności w Białobrzegach na stanowisku dowódcy plutonu w szkole podoficerów służby zasadniczej, następnie w sztabie pułku i w  batalionie dowodzenia. W lutym 1993 roku zostałem przeniesiony służbowo do Dowództwa 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej  im. T. Kościuszki w Legionowie  i objąłem obowiązki oficera wydziału oświatowego, następnie w październiku zostałem wyznaczony na  stanowisko starszego oficera wydziału organizacyjno-ewidencyjnego dywizji.

Na obu stanowiskach starałem się  wykorzystać w pełni swoją wiedzę politologiczną i administracyjną. Wniosłem znaczący wkład w proces restrukturyzacji dywizji. W roku 1994  ukończyłem kurs komputerowy klasy IBM PC.

W 1987 roku w czasie służby wojskowej podjąłem studia magisterskie na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, które ukończyłem w 1991 roku i obroniłem pracę magisterską pt. „Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w noweli kwietniowej i praktyce  w latach 1989-1990” pod kier. nauk. prof. dr. hab. K. Wojtaszczyka. Studia magisterskie ukończyłem z oceną ogólną bardzo dobrą i uzyskałem tytuł magistra nauk politycznych. W czasie studiów magisterskich szczególne zainteresowania wykazywałem  problematyką prawa konstytucyjnego i funkcjonowania administracji publicznej. W tym samym roku, po uzyskaniu zgody dowódcy Warszawskiego  Okręgu Wojskowego, postanowiłem kontynuować naukę i pogłębiać swoje zainteresowania  na Podyplomowych Studiach Administracji na Wydziale Prawa
i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, które ukończyłem w 1993 roku z oceną ogólną bardzo dobrą.

Dla  sił zbrojnych RP wykonywałem opracowania z zakresu problematyki dotyczącej zasadniczej i nadterminowej służby wojskowej oraz żołnierzy rezerwy. Wykonałem także opracowanie pt. „O Rzeczypospolitej Polskiej” na potrzeby kształcenia obywatelskiego w siłach zbrojnych RP. Opracowania uzyskały pozytywną opinię Departamentu Stosunków Społecznych MON, Zarządu VII Sztabu Generalnego WP oraz Departament Kadr i Szkolnictwa MON.

Wspierając aktywnie przemiany zachodzące w siłach zbrojnych RP, opublikowałem  dwa artykuły: pt. „Na marginesie uroczystości z okazji 35 rocznicy powstania jednej z jednostek WOW” (Głos Żołnierza nr 16 z 1993, s. 8) oraz  „Prawo
a wychowanie” (Polska Zbrojna z 1994, nr 64, s. 4). W wymienionych  artykułach starałem się pokazać konieczność  procesu  restrukturyzacji sił zbrojnych i nierozłączność  z takimi wartościami, jak:  humanizm, właściwie pojęte  stosunki  międzyludzkie, konieczność zmiany mentalności odziedziczonej po sowieckim systemie społeczno-politycznym oraz  potrzebę reformy polityki kadrowej,  prawa  i szkolnictwa wojskowego.

Chcąc kontynuować swoje zainteresowania i rozwiązywać nurtujące mnie problemy, w roku 1995 podjąłem studia doktoranckie w Akademii Obrony Narodowej na Wydziale Strategiczno-Obronnym w Katedrze Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego. W czasie studiów doktoranckich ukończyłem kurs języka niemieckiego i angielskiego.

Jako doktorant uczestniczyłem w pracach naukowych realizowanych przez wydział i katedrę. Prace  realizowane były w ramach tematu „Bezpieczeństwo 10”,  „Kappa” oraz „Samoobrona” (szczegółowy wykaz tematów zawiera załącznik- wykaz prac naukowych zastosowanych w praktyce).  Prace  były wykonywane m.in. na zlecenie Departamentu Systemu Obronnego MON i Sztabu Generalnego WP. W czasie studiów doktoranckich zaproponowano mi także praktykę w Departamencie Systemu Obronnego.

W ramach praktyki dydaktycznej przeprowadziłem zajęcia ze słuchaczami studiów dyplomowych i podyplomowych z dziedziny prawa międzynarodowego, w tym prawa konfliktów zbrojnych, nauki o państwie, administracji, prawa administracyjnego materialnego, polityki bezpieczeństwa i systemu bezpieczeństwa państwa.W toku studiów doktoranckich, w 1997 roku  ukończyłem  Międzynarodowy Kurs Prawa Humanitarnego w Poznaniu organizowany przez Delegaturę MKCK w Budapeszcie i MON. Po ukończeniu kursu  włączyłem się aktywnie w proces upowszechniania i wdrażania międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych w Wojsku Polskim i środowisku cywilnym. Uczestniczyłem także w krajowych sympozjach naukowych z zakresu problematyki  współpracy cywilno-wojskowej. W 1998 roku uczestniczyłem w konferencji międzynarodowej na UMK w Toruniu, gdzie wygłosiłem referat pt. „Służba wojskowa a prawa człowieka”. Starałem się wykazać nierozłączność przestrzegania praw człowieka
w czasie pokoju z przestrzeganiem i stosowaniem prawa  humanitarnego  w warunkach konfliktu zbrojnego oraz okupacji.  Uczestniczyłem także, w 1998 roku,  w przygotowaniu stanowiska resortu Obrony Narodowej (jako członek delegacji gen. bryg. dr. Nalaskowskiego -dyrektora Departament Prawnego MON) w sprawie projektu rządowych ustaw o administracji kraju, przygotowanych przez zespół prof. dr hab. M. Kuleszy.

Przystępując do obrony doktoratu, byłem autorem i współautorem jednej opinii,
pięciu studiów w pracach zbiorowych, jedenastu  artykułów i sześciu recenzji
w czasopismach, takich jak: Wojsko  i Wychowanie, Zeszyty Naukowe AON, Przegląd Wojsk Lądowych, Wojskowy Przegląd Prawniczy. Prace te dotyczą zagadnień będących przedmiotem zainteresowania nauk wojskowych, a przede wszystkim: bezpieczeństwa militarnego Polski, funkcjonowania administracji wojskowej jako administracji niezespolonej, stosowania zasad międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych
w różnych formach działań militarnych, problematyki zbrojnego ruchu oporu a także kształcenia studentów uczelni wojskowych i szkolenia wojsk. Opublikowane prace,
mające cechy studiów naukowych, uzyskały pozytywną opinię recenzentów.

Dnia 9 grudnia 1998 roku obroniłem na Wydziale Strategiczno-Obronnym AON pracę doktorską napisaną pod kier. nauk. prof. dr. hab. L. Łukaszuka pt. „Zbrojny ruch oporu w warunkach okupacji”. Recenzentami w przewodzie doktorskim byli: prof. dr hab. K. Pindel i doc. dr hab. M. Flemming. Studia ukończyłem w ciągu trzech lat
z wyróżnieniem. Za rozprawę doktorską otrzymałem nagrodę III stopnia rektora Akademii Obrony Narodowej. Po uwzględnieniu uwag  recenzentów  rozprawa została wydana przez  AON w 1999 roku pt. „Zbrojny ruchu oporu w świetle międzynarodowego  prawa humanitarnego  konfliktów zbrojnych”. W pracy usystematyzowano porównawczo zmiany jakie zaistniały w procesie kształtowania się międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych w odniesieniu do działań zbrojnego ruchu oporu w warunkach okupacji.
Zostały uwypuklone i odpowiednio zinterpretowane zagadnienia wojskowe
i prawnomiędzynarodowe odnoszące się do statusu i działalności zbrojnego ruchu oporu
w warunkach okupacji – głównie w krajach europejskich. Wyprowadzone zostały także odpowiednie wnioski o praktycznym znaczeniu dla kształtowania koncepcji związanych
z doktryną obroną państwa, w szczególności dla teoretycznie założonej sytuacji, że agresor uzyskał pewne powodzenie i okupował część naszego terytorium państwowego. Praca znalazła się w wykazie  literatury zalecanej do kształcenia obywatelskiego w siłach zbrojnych RP (DSW, MON Warszawa 1999). Opracowanie to, zakwalifikowane jako studium problemowe, polecane jest także  przez wykładowców uczelni cywilnych
i wojskowych prowadzących wykłady monograficzne nt. roli zbrojnego ruchu oporu w konfliktach zbrojnych i podstaw prawnych  takiej działalności.

Po obronie pracy doktorskiej i nadaniu uchwałą Rady Wydziału Strategiczno-Obronnego AON stopnia naukowego doktora nauk wojskowych zostałem wyznaczony z dniem 1 lutego 1999 roku decyzją ministra obrony narodowej na stanowisko adiunkta w Wydziale Strategiczno-Obronnym AON. Najpierw pracowałem w Katedrze Obrony Terytorialnej i Cywilnej, następnie od grudnia 1999 roku do 30 czerwca 2004 r w Katedrze Prawa i Bezpieczeństwa Międzynarodowego. Prowadziłem wykłady, seminaria oraz ćwiczenia z prawa konstytucyjnego, systemu obronnego państwa,  polityki bezpieczeństwa państwa, międzynarodowego prawa pokoju i bezpieczeństwa oraz prawa konfliktów zbrojnych, prawa administracyjnego materialnego i administracji obrony narodowej. Zajęcia prowadziłem  na studiach magisterskich: zarządzanie i dowodzenie, bezpieczeństwo narodowe oraz logistyka; na  podyplomowych: Służby Zagranicznej, Bezpieczeństwa Narodowego, Obronności Państwa, Operacyjno-Strategicznych, Mobilizacji i Pokojowego Uzupełnienia Wojsk, Operacyjno-Logistycznych, Specjalnych, Edukacji Obronnej i Zarządzania Kryzysami oraz kursach specjalistycznych, np. Obrony Terytorialnej, Żandarmerii Wojskowej, operacyjno-taktycznym.

Od października 1999 do 2005 roku prowadziłem   wykłady z prawa humanitarnego na Podyplomowym Studium Zarządzania w Sytuacjach Zagrożeń w Szkole Głównej Służby Pożarniczej oraz na kursach dla oficerów  Wojska Polskiego organizowanych przez Delegaturę  MKCK w Budapeszcie oraz Departament Wychowania i Promocji Obronności MON.  W latach 1999-2004 dość aktywnie współpracowałem
z wymienionym departamentem. Na  zlecenie departamentu prowadziłem także zajęcia 
z ochrony dóbr kultury  dla oficerów instytucji centralnych MON, dowództw korpusów  i dywizji oraz Dowództwa Garnizonu Warszawa. W lutym 2004 roku prowadziłem zajęcia dla  oficerów   sztabu 1 WDZ im. T. Kościuszki. W grudniu 2003 roku dwukrotnie prowadziłem wykłady dla pracowników Ministerstwa Kultury. Według opinii zainteresowanych zajęcia cieszyły się dużym powodzeniem.

Pod koniec czerwca  1999 roku zostałem zaproszony przez ówczesnego prezesa Zarządu Głównego PCK Pana Aleksandra Małachowskiego do grona  ekspertów
i członków Komisji Upowszechniania Prawa Humanitarnego. Od 2002 do 2005 roku  byłem wykładowcą i współorganizatorem Polskiej Szkoły Prawa Humanitarnego
w Radziejowicach oraz doraźnie prowadziłem wykłady z prawa humanitarnego
w Instytucie Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego w ramach konwersatorium „Konflikty zbrojne a media”. Wykłady, które wygłosiłem w latach 2000-2002, cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem wśród studentów Instytutu Dziennikarstwa.
Z kwestionariuszy wypełnionych przez studentów wynika, że w dużym stopniu przyczyniły się do sukcesu konwersatorium. Świadczą o tym także pisma
z podziękowaniem, jakie otrzymałem od dyrektora instytutu dr. hab. J. Adamowskiego oraz zaproszenie w grudniu 2004 roku do przeprowadzenia wykładu (konwersatorium)
z dziennikarzami polskiego radia i telewizji, którzy udawali się na misję do Iraku.  Konwersatorium zostało zorganizowane przez Zarząd Telewizji Polskiej.

Kontynuując rozwój  zainteresowań i  doskonalenie warsztatu naukowego
w sierpniu 1999 roku, w czasie urlopu wypoczynkowego, ukończyłem dziesięciodniowy kurs prawa humanitarnego w Hangelsbergu pod Berlinem, organizowany przez MKCK, Niemiecki Czerwony Krzyż i Uniwersytet w Bochum. Zdobytą tam wiedzę
i doświadczenie wykorzystałem przy pracach badawczych  wydziału i przy opracowaniu ćwiczeń dla studentów studiów podyplomowych: służby zagranicznej, bezpieczeństwa  narodowego i prawa konfliktów zbrojnych. Zebrane w czasie ćwiczeń  materiały i wnioski były podstawą do  opracowania  podręcznika pt. „Umiędzynarodowiony konflikt wewnętrzny”. Jestem  autorem tytułu tego opracowania, rozdziału pt. „Okupacja wojskowa i status prawny ludności cywilnej”  oraz współautorem bibliografii; wykonałem także wstępną redakcję całej pracy. Opracowanie  cytowane jest przez  J. Dobrowolską-Polak
w rozprawie doktorskiej pt. „Sytuacja ludności cywilnej podczas współczesnych konfliktów zbrojnych” (UAM w Poznaniu, Wydział Nauk Społecznych, Poznań 2003, wstęp, s. 15, 192).  W 1999 roku uczestniczyłem w badaniach naukowych, w których podjąłem się opracować zagadnienie nt. „Istoty i znaczenia  międzynarodowego prawa humanitarnego we współczesnych stosunkach międzynarodowych”. Efektem tej pracy   jest wydanie podręcznika pt. „Dyplomacja współczesna  a problemy prawa
i bezpieczeństwa międzynarodowego”. Podręcznik jest recenzowany przez prof. dr. hab. W. Łepkowskiego. Rozdział poświęcony  prawu humanitarnemu uzyskał bardzo pozytywną opinię dr I. Wyciechowskiej (recenzja  w Stosunkach Międzynarodowych 2000, nr 1-2).  Podręcznik jest przeznaczony  dla studentów politologii, stosunków międzynarodowych i bezpieczeństwa narodowego.

W październiku  2000 roku podjąłem studia podyplomowe z zagadnień legislacyjnych na Wydziale Prawa i Administracji UW, które ukończyłem w lutym
2002 roku obroną pracy dyplomowej pt. „Kompetencje organów władzy wykonawczej
w dziedzinie obronności państwa i sił zbrojnych”. Praca została wydana w AON i stała się  literaturą podstawową  na  studiach magisterskich i podyplomowych do przedmiotu obrona narodowa, system bezpieczeństwa  państwa (podsystem kierowania obronnością państwa). Opracowanie zostało wymienione  przez prof. dr. hab. S. Kozieja w wyborze bibliografii jego pracy pt. Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006, s. 328.

W roku akademickim 2000/2001 byłem autorem programu, organizatorem oraz kierownikiem  Podyplomowego Studium Prawa Konfliktów Zbrojnych w AON. Były to pierwsze tego rodzaju studia dla doradców prawnych ds. prawa konfliktów zbrojnych
w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Troszcząc  się  o zapewnienie pomocy naukowych i dydaktycznych dla wymienionego studium opracowałem:  podręcznik (współpraca A. Ciupiński), pt. „Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych. Wybrane problemy” (AON, Warszawa 2001, ss. 216). Jest to pierwszy od
1990 roku podręcznik traktujący obszernie i szeroko regulacje prawa humanitarnego.  Recenzja podręcznika, autorstwa W. Bieńkowskiego, została zamieszczona w Zeszytach Naukowych AON 2001 nr 4, s. 283-285.  Praca jest  cytowana m.in. w takich opracowaniach, jak: Współczesne bezpieczeństwo, pod. red. nauk. W. Fehlera,  (rozdz. II. Międzynarodowe prawo konfliktów zbrojnych, Wyd. A. Marszałek, Toruń 2002, s. 46-56);  J. Pieńkos, Prawo międzynarodowe publiczne, (Zakamycze, Kraków 2004, s. 751, 755, 783);  J. Dobrowolska-Polak, Sytuacja ludności cywilnej podczas współczesnych konfliktów zbrojnych, rozprawa doktorska, (UAM w Poznaniu... wstęp, s. 13, s. 25, 73
i bibliografia).  Opracowanie wykorzystywane jest zarówno w uczelniach cywilnych, jak
i wojskowych oraz na kursach prawa humanitarnego. Cytowane jest w pracach magisterskich, licencjackich i studyjnych. Znalazło także uznanie 
mjr. dr. P. Żarkowskiego i ppłk. dr. D. Radziwiłowicza, specjalistów  Departamentu Wychowania i Promocji Obronności MON, autorów opracowania pt. „Materiał szkoleniowy dla instruktorów  do nauczania prawa wojennego”,  (DWiPO MON, Warszawa 2002).

W latach 1999-2001 uczestniczyłem w pracach  Dowództwa Wojsk Lądowych oraz  Departamentu Wychowania i Promocji Obronności jako ekspert od wdrażania prawa konfliktów zbrojnych  do instrukcji i regulaminów wojskowych.  Na gruncie tej współpracy powstało opracowanie „Vademecum przysposobienia wojskowego dla instruktorów przysposobienia wojskowego”, którego jestem współautorem. Ponadto
w roku 1999 zamieściłem w ZN WSO im. S. Czarnieckiego artykuł pt. „Odpowiedzialność za zbrodnie wojenne w świetle prawa międzynarodowego i polskiego”. Warto odnotować, że po raz pierwszy w czasopiśmie  wojskowym przedstawiono zasady implementacji
w polskim kodeksie karnym odpowiedzialności za przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa  wojenne. Artykuł był recenzowany przez doc. dr hab.
M. Flemminga. Cytowany jest przez dr. S. Przyjemskiego („Implementacja norm międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych w polskim prawie karnym”, ZN WSO im. S. Czarnieckiego w Poznaniu 2001, nr 2, s. 45-60).

W latach 2000-2002 uczestniczyłem w opracowaniu terminów do słownika
z zakresu bezpieczeństwa narodowego pod red. B. Balcerowicza. Jednak nie mogę wziąć odpowiedzialności za  kształt definicji, które zostały sformułowane  w słowniku, ponieważ nie byłem ostatecznym ich  redaktorem. Są one w większości sprzeczne z definicjami przedstawionymi przeze mnie. W związku z tym, nie ująłem słownika w wykazie osiągnięć w pracy naukowej (załącznik – chronologiczny wykaz publikacji). Natomiast jestem w trakcie przygotowywania słownika terminów z prawa konfliktów zbrojnych
i słownika terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego.

Od października 2001 roku jestem wykładowcą w Instytucie Bezpieczeństwa Narodowego w Szkole Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku, a w roku 2004 zostałem wykładowcą  Centrum Kształcenia Podyplomowego. W Szkole Wyższej w Płocku prowadzę  wykłady, seminaria i ćwiczenia  z przedmiotów: międzynarodowe prawo konfliktów zbrojnych, prawo stanów nadzwyczajnych i kryzysowych, geografia konfliktów zbrojnych, etnicznych i religijnych oraz negocjacje. W latach 2002/2004 prowadziłem wykłady na kwalifikowanych studiach podyplomowych: przysposobienie obronne-edukacja dla bezpieczeństwa.  Studia te  prowadzone są w uzgodnieniu z Ministerstwem Edukacji Narodowej. Przygotowują one nauczycieli do prowadzenia przysposobienia obronnego w szkołach średnich.

Starałem się brać  aktywny udział w pracach naukowych, m.in. jako konsultant
z dziedziny prawa konfliktów (reguły podjęcia działań przy użyciu siły –Rules
of Engagement-ROE). W wyniku tych doświadczeń opublikowałem  skrypt
pt. „Planowanie operacji wojskowych w świetle międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych: Dokumenty i materiały, cz. 1-4, AON, Warszawa 2003 oraz artykuł „Reguły podjęcia działań przy użyciu siły” (Myśl Wojskowa 2004, nr 6, s. 80-91). Materiały te  zostały wykorzystane w 2003 roku w AON podczas ćwiczeń „Wspólne Zadanie”. W czasie ćwiczeń  pełniłem, po raz drugi (po raz pierwszy w 2002 roku), rolę doradcy ds. prawa  międzynarodowego.  13 marca 2005 r. w Polsce Zbrojnej opublikowałem artykuł pt. „Zapomniana konwencja”. Stał się on zaczynem dyskusji
o znajomości konwencji haskiej z 1954 r. w Siłach Zbrojnych RP. Stwierdziłem,
że w Wojsku Polskim nie dopracowano się kompleksowego i spójnego systemu upowszechniania oraz wdrażania prawa konfliktów zbrojnych. Wskazałem na konieczność zdecydowanego działania oraz wydania merytorycznych  decyzji zgodnych
z postanowieniami międzynarodowego praw konfliktów zbrojnych. Wskazałem na wielką rolę uczelni wojskowych w tej kwestii. Udzieliłem wywiadu dla Życia Warszawy
(19 stycznia 2005 r., s.  1-2,  gdzie również wskazałem na pilną potrzebę implementacji międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych do regulaminów i instrukcji wojskowych. Opowiedziałem się także za potrzebą opracowania podręcznika do prawa konfliktów zbrojnych dla Sił Zbrojnych RP.

Na potrzeby MON, MSZ, MEN  oraz  Sejmu RP byłem autorem i współautorem kilku ekspertyz dotyczących bezpieczeństwa militarnego i politycznego, funkcjonowania  administracji wojskowej oraz implementacji międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych do porządku krajowego i programów edukacyjnych z tej dziedziny
(załącznik -chronologiczny wykaz publikacji, s. 8-10). W 2004 roku na potrzeby MSZ, PCK i AON przygotowałem raport nt. „Niektóre aspekty upowszechniania, kształcenia
i szkolenia w zakresie międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych
w Wojsku Polskim w latach 1990-2004”, AON, Warszawa 2004.

Na bieżąco też starałem się podwyższać swoje kwalifikacje. W  kwietniu  2003 roku uczestniczyłem w kursie międzynarodowego prawa  konfliktów zbrojnych w Radziejowicach, organizowanym przez PCK oraz w lipcu tego roku w kursie International Humanitarian Law  w Mądralinie, organizowanym przez MKCK. Także w roku 2003,
w czerwcu, ukończyłem  kurs prawa Unii Europejskiej w Warszawie, organizowany przez redakcję „Rzeczypospolitej” i firmę „Lex Polonica”.

W 2005 roku w Szkole Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku, podjąłem studia podyplomowe w zakresie Przygotowania Pedagogicznego, które ukończyłem w 2007 roku z oceną bardzo dobrą oraz w zakresie Wiedzy o Społeczeństwie, które również ukończyłem w 2007 roku z oceną bardzo dobrą.

Pracując na stanowisku adiunkta w Wydziale Strategiczno-Obronnym, uczestniczyłem w ośmiu  konferencjach  krajowych i międzynarodowych poświęconych ochronie dóbr kultury w czasie konfliktu zbrojnego i w sytuacjach kryzysowych. Konferencje  były organizowane przez Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Kultury, Głównego Konserwatora Zabytków, Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji. Podczas konferencji wygłaszałem referaty lub komunikaty dotyczące ochrony dóbr kultury w czasie konfliktu zbrojnego oraz  na terenie okupowanym. W czasie jednej z konferencji przedstawiłem nowatorskie rozwiązania w zakresie planowania operacji wojskowej
z uwzględnieniem istnienia dóbr kultury. Referat  pt. „Ochrona dóbr kultury jako stały element nauki prawa międzynarodowego, ćwiczeń oraz szkolenia kadry  ukazał się
w  opracowaniu zwartym pod red. R. Bzinkowskiego, (MON, DWiPO, Warszawa 2002). Przedstawione tam rozważania zostały dostrzeżone m.in. przez autorów podręcznika
pt. „Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa III RP”, pod red. nauk. R. Jakubczaka,  (Bellona, Warszawa 2003, s. 390). W marcu 2002 roku uczestniczyłem w sympozjum
nt. „Sposoby tworzenia zapór wodnych i organizacja ich pokonywania w działaniach taktycznych”. Sympozjum zostało zorganizowane przez Katedrę Wsparcia Działań Wydziału Wojsk Lądowych.  Przedstawiłem po raz pierwszy w historii AON nowatorskie rozwiązania dotyczące ograniczeń prawnych w zakresie stosowania zapór wodnych.  Również w Wydziale Wojsk Lądowych  w marcu 2004 roku, uczestniczyłem
w konferencji poświęconej operacjom wymuszania pokoju. W czasie wystąpienia  przedstawiłem podstawy prawne do takiej operacji. Poinformowałem o nowych uregulowaniach prawnych w tym zakresie i ratyfikowanych przez Polskę konwencjach międzynarodowych. Wskazałem na konieczność uwzględnienia przedstawionych wniosków w programach kształcenia w AON i szkolenia w siłach zbrojnych RP.

Będąc przekonany co do  potrzeby upowszechniania wiedzy z zakresu prawa humanitarnego, przygotowywałem i byłem aktywnym uczestnikiem dwóch konferencji międzynarodowych organizowanych przez MKCK, PCK, Ministerstwo Kultury
i AON. Konferencje te odbyły się we wrześniu  2000 roku  w Legionowie i w listopadzie 2002 roku w Krakowie (tematy referatów z omawianych konferencji zawiera załącznik (chronologiczny wykaz publikacji ). W 2001 roku uczestniczyłem w konferencji naukowej organizowanej przez Wyższą Szkołę Businessu i Administracji w Warszawie, poświęconej emigracji, mniejszościom narodowym i uchodźcom. Na podstawie materiałów
z  konferencji   opracowałem program tematyczny o uchodźcach, mniejszościach narodowych i religijnych, który jest wdrażany w Szkole Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku.  Jako wykładowca międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych i były członek ZG PCK utrzymuję stały kontakt z Centralnym Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu.  Pozytywnym przykładem tych kontaktów jest udział w listopadzie 2002 roku  w konferencji międzynarodowej  poświęconej losom jeńców wojennych po II wojnie światowej oraz publikacja, która powstała na podstawie wygłoszonego referatu  (załącznik- chronologiczny wykaz publikacji).  Pod koniec listopada 2004 roku uczestniczyłem w  konferencji naukowej poświęconej kształtowaniu się prawa wojennego na przełomie XIX i XX wieku, w tym prawa jenieckiego. Owocem tej konferencji jest artykuł opublikowany w Opolskich Studiach Administracyjno-Prawnych 2006, nr III, ss. 23-44,  pt. „Prawo wojenne na przełomie XIX i XX wieku. Rozwój prawa humanitarnego w zakresie ochrony jeńców wojennych i osób internowanych”.

W dniach 23-27 września 2003 roku wspólnie z Departamentem Współpracy Międzynarodowej MON odpowiadałem za organizację seminarium  nt. jeńców wojennych. Przy organizacji tego przedsięwzięcia wykorzystałem  możliwości organizacyjne
i naukowe muzeum w Łambinowicacho-Opolu. Uczestnikami seminarium byli oficerowi polscy (studenci AON) i amerykańscy.  Zajęcia, według opinii gości z zagranicy, były wyjątkowo interesujące. Analizowano  różne aspekty selekcji osób zatrzymanych w czasie konfliktów zbrojnych, misji pokojowych oraz operacji innych niż wojna. Wykładowcy amerykańscy byli pod dużym wrażeniem i bardzo pozytywnie ocenili moją wiedzę
i przygotowanie organizacyjne całego przedsięwzięcia. Podkreślali też bardzo dobrą relację z PCK i Biurem Informacji i Poszukiwań. Należy ubolewać, że wykłady nie wzbudziły zainteresowania w Dowództwie Wojsk Lądowych ani w żadnym z zarządów Sztabu Generalnego WP. Problematyka ta jest stosunkowo słabo znana
w naszych siłach zbrojnych, co potwierdziły wydarzenia w Iraku, w kwietniu 2004 roku
i w Afganistanie 2007 roku. Mogę z przykrością stwierdzić, że nie wykorzystano moich wniosków z seminarium w  działalności edukacyjnej i szkoleniowej w Siłach Zbrojnych RP.

Mając na uwadze interdyscyplinarny charakter nauk wojskowych i konieczność widzenia tej dyscypliny w szerszym kontekście- nauk prawnych, politologii,
stosunków międzynarodowych- starałem się wykazywać działalnością na tym odcinku. Dlatego nie są mi obce  zagadnienia związane z  problematyką współczesnego terroryzmu  i ruchami  ekstremizmu politycznego oraz teorią bezpieczeństwa międzynarodowego
i narodowego. Stąd  uczestniczyłem w konferencji naukowej w dniach 21-23 maja 2003 roku w Łodzi organizowanej przez Wyższą Szkołę Humanistyczno-Ekonomiczną w Łodzi i UMCS w Lublinie nt. „Doktryny i ruchy współczesnego ekstremizmu politycznego”.

Reforma administracji publicznej,  współpraca cywilno-wojskowa, oraz funkcjonowanie administracji w zakresie obrony narodowej były i są przedmiotem mojego zainteresowania, co wykazałem w publikacjach   oraz przez udział w konferencjach naukowych. W latach 1999-2001 uczestniczyłem w trzech takich  konferencjach organizowanych przez Szkołę Główną Służby Pożarniczej, Akademię Obrony Narodowej
i Szkołę Wyższą im. Pawła Włodkowica w Płocku.

Uczestnicząc w pracach badawczych oraz biorąc pod uwagę potrzeby dydaktyczne w AON oraz szkoleniowe w Wojsku Polskim, opracowałem zbiór dokumentów dotyczący prawa humanitarnego. Zamieszczone w nim akty normatywne dotyczą wybranych zagadnień obronności RP, a konkretnie- wdrażania prawa humanitarnego do polskiego systemu prawnego, co jest wykonaniem art. 1 konwencji genewskich z 1949 roku oraz
art. 80 protokołu dodatkowego I z 1977 roku do tych konwencji („Obronność w aktach prawnych Rzeczypospolitej Polskiej. Implementacja międzynarodowego prawa humanitarnego. Zbiór dokumentów”, AON, Warszawa 2000). Jest to pierwszy tego typu zbiór dokumentów w Polsce. W 2002 roku jako współautor opublikowałem „Prawo
w stosunkach międzynarodowych. Wybór dokumentów” t. I i II. Jest to materiał źródłowy  szczególnie istotny  przy studiowaniu prawa i stosunków międzynarodowych, teorii bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego, polityki zagranicznej. Wybór dokumentów został szczególnie dobrze przyjęty przez studentów studiów podyplomowych służby zagranicznej i  bezpieczeństwa narodowego. Należy stwierdzić, że podstawowa zasada dydaktyki, wyrażona we wstępie, „iż studiowanie materiałów źródłowych jest jednym z podstawowych elementów kształcenia” została w pełni zrealizowana.    Szczególną satysfakcję osobistą i dydaktyczną daje mi  opublikowanie zbioru dokumentów pt. „Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych. Zbiór dokumentów”. Jestem współautorem tego opracowania  (wspólnie z dr E. Mikos-Skuzą
z UW). Publikacja ta opiera się na klasycznym wzorze zbioru dokumentów z prawa konfliktów zbrojnych w opracowaniu płk. doc. dr. hab. M. Flemminga. Nowe wydanie zostało w dość istotny sposób uzupełnione z uwagi na upływ  czasu  i rozwój prawa konfliktów zbrojnych w ostatnich latach. Zwiększyliśmy liczbę dokumentów zamieszczonych w zbiorze. Obecnie jest ich 83 w porównaniu z 47 zamieszczonymi
w najobszerniejszym wydaniu M.  Flemminga z 1991 roku. Jest to pierwszy w Polsce,
po II wojnie światowej, taki zbiór dokumentów traktujący o  prawie humanitarnym konfliktów zbrojnych.

Po doktoracie jestem autorem sześciu opinii, sześciu studiów w pracach zbiorowych, dwunastu oryginalnych prac twórczych, czterech podręczników i skryptów, ośmiu innych publikacji, kilkunastu  różnych programów i recenzji, ekspertyz, w tym prac  czekających na publikację. W roku 2004 byłem konsultantem, na potrzeby PCK, opracowania o ochronie znaku czerwonego krzyża.  Kierowałem kilkudziesięcioma  pracami magisterskimi, licencjackimi, dyplomowymi i studyjnymi.

Przedmiotem moich zainteresowań naukowych były i są następujące zagadnienia dotyczące: teorii bezpieczeństwa narodowego, polityki i strategii bezpieczeństwa,  strategii i taktyki prowadzenia działań zbrojnych z uwzględnieniem aspektów prawnomiędzynarodowych, w tym prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, okupacji wojskowej,  działań partyzanckich w świetle teorii i praktyki stosunków międzynarodowych, szkolenia wojsk lądowych w kontekście nauczania międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, funkcjonowania administracji w zakresie obrony narodowej. Moje szczególne  zainteresowanie budzą: właściwości współczesnych konfliktów zbrojnych,   prawne podstawy funkcjonowanie zbrojnego ruchu oporu, zasady użycia sił zbrojnych  w ramach operacji wojskowych, zasady konieczności i humanitaryzmu we współczesnych operacjach wojskowych, zasady funkcjonowania państwa w stanach nadzwyczajnych i kryzysowych oraz funkcjonowania administracji wojskowej. Interesując się wymienionymi zagadnieniami,  udzielałem konsultacji studentom przygotowującym prace kwalifikacyjne. Interesuję się także zagadnieniami dotyczącymi systemu politycznego RP, administracji publicznej, w tym funkcjonowania samorządu terytorialnego.

W swojej działalności dydaktycznej i naukowej staram się zawsze kształtować taki pogląd, dzięki któremu sfera prawa wewnętrznego, jak i jej relacje
z otoczeniem, tj. polityką zagraniczną i prawem międzynarodowym będą widziane jak wzajemnie uzupełniająca się całość, która ma służyć najważniejszemu celowi- zagwarantowaniu bezpieczeństwa narodowego kraju, w tym bezpieczeństwa militarnego. Mogę  stwierdzić z pełną satysfakcją, iż jestem autorem (współautorem) kilku opracowań, które zostały pozytywnie przyjęte zarówno przez specjalistów z nauk wojskowych, stosunków międzynarodowych, jak i politologów oraz  prawników. Wykorzystywane one są w procesie dydaktycznym zarówno na uczelniach cywilnych, wojskowych, policyjnych i straży pożarnej.

Od stycznia 2002 roku udzielam  specjalistycznych wywiadów w prasie, radiu
i telewizji, także na prośbę MON: Biura Prawnego  i Biura Prasy i Informacji, dotyczących przestrzegania prawa wojennego w konfliktach zbrojnych oraz traktowania jeńców wojennych w Afganistanie i Iraku.  Ostatnio udzieliłem wywiadu w listopadzie 2007 roku do Gazety Wyborczej (z 23 listopada 2007 r., s. 2 ) i Rzeczypospolitej
(z 27 listopada 2007 r., s. 3), w którym wskazałem na konieczność stworzenia spójnego systemu kształcenia i szkolenia z prawa konfliktów zbrojnych oraz na pilną   potrzebę implementacji tego prawa do rozkazów bojowych.

Od października 2000 do maja 2005 roku byłem  członkiem ZG PCK,  od 2001 roku także  Komisji ds. Ochrony Znaku Czerwonego Krzyża, a następnie jej przewodniczącym, od stycznia 2004 roku członkiem Komisji Historycznej. Byłem  także członkiem jury konkursu na prace naukowe z zakresu międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych, historii tego prawa, jego rozwoju i aktualnych problemów oraz podstawowych zasad ruchu czerwonego krzyża i czerwonego półksiężyca. Od 1996 do października 2006 roku byłem  członkiem Komisji Upowszechniania Prawa Humanitarnego przy ZG PCK. Jestem konsultantem  programów   zwłaszcza administracji wojskowej i prawa konfliktów zbrojnych.

W roku akademickim 2002/2004 prowadziłem wykłady z międzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych w Akademii Dyplomatycznej MSZ, gdzie zostałem zaproszony przez Pana dr. Włodzimierza Cimoszewicza, ministra spraw zagranicznych.
W lutym 2004 r.  prowadziłem wykłady i ćwiczenia z prawa konfliktów zbrojnych dla studentów ze Wspólnoty Niepodległych Państw. Był to kurs organizowany przez Helsińską Fundację Praw Człowieka w  Polsce.  W lutym 2007 roku prowadziłem szkolenie z prawa konfliktów zbrojnych dla oficerów i żołnierzy wyjeżdżających na misję wojskową do Afganistanu. W styczniu 2008 r. zaproponowano mi pracę konsultanta w Dowództwie Wojsk Lądowych  w Zarządzie Operacji Lądowych.

W czasie pracy w Akademii Obrony Narodowej przygotowałem rozprawę habilitacyjną: Konieczność wojskowa a zasady humanitaryzmu we współczesnych operacjach wojskowych. Niestety do kolokwium habilitacyjnego nie doszło z powodu zwolnienia mnie z zawodowej służby wojskowej, a przede wszystkim wydaniu uchwały przez Radę Wydziału Wojsk Lądowych w sprawie odmowy wszczęcia przewodu habilitacyjnego dr. Marka Gąski. W uchwale na stronie 3 czytamy „Zarówno dorobek naukowy habilitanta jak i przedstawiona rozprawa w znikomym stopniu dotyczy obszaru penetracji naukowej Wydziału Wojsk Lądowych”. Nie mieści się on również w ramach żadnej specjalnści     naukowej Wydziału, bowiem w przeważającej większości osadzony jest w obszarze nauk historycznych, prawnych i politycznych, a szczególnie prawa międzynarodowego”. W tym  sensie dorobek i rozprawa habilitacyjna nie mogą wnosić wkładu do teorii sztuki wojennej oraz pozostałych specjalności naukowych wydziału.

W 2007 roku w Szkole Wyższej im. P. Włodkowica w Płocku podjąłem studia podyplomowe w zakresie Ochrona Informacji Niejawnych i Wiadomości Prawnie Chronionych, które ukończę w czerwcu 2008 roku. W dniu 1 marca 2008 r. uczestniczyłem w VII Ogólnopolskiej Konferencji Nauczycieli i Wychowawców
„O Młodość z Charakterem” zorganizowanej przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli Instytutu Edukacji Narodowej w Lublinie. Od 2008 r. w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Zamościu prowadzę zajęcia na fakultecie Studia Samorządowe
pt.  „Zarządzanie bezpieczeństwem na poziomie lokalnym” w wymiarze 30 godzin oraz przedmiot „Bezpieczeństwo państwa”.

Od października 2007 r. prowadzę   zajęcia w   Wyższej Szkole Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej z siedzibą w Chełmie na specjalizacji Bezpieczeństwo państwa  i zarządzanie kryzysowe z przedmiotów teoria bezpieczeństwa, prawne regulacje stanów nadzwyczajnych, logistyka w stanach nadzwyczajnych.

Pod koniec 2007 roku i na początku 2008 zdałem do publikacji dwa artykuły poruszające problem konieczności wojskowej i zasadę humanitaryzmu w prawie międzynarodowym (załącznik-chronologiczny wykaz publikacji). Przygotowuję także II wydanie podręcznika pt. „Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych. Wybrane problemy” oraz opracowanie pt. „Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych. Zbiór dokumentów”.  Rozpocząłem także pracę nad II wydaniem opracowania  nt. „ Kompetencje organów władzy wykonawczej w dziedzinie obronności państwa i sił zbrojnych”.